Gdy zostaje odsłonięta wewnętrzna tkanka zęba – zębina, powstaje bezpośrednie połączenie jamy ustnej z zewnętrzną częścią – miazgą zęba, przez kanaliki zębiny. Nacisk, ciepło/zimno oraz bodźce chemiczne (słodki – kwaśny) są przekazywane przez kanalik zębiny do wrażliwej na ból miazgi. Efektem jest przeszywający, piorunujący, krótkotrwały ból. Jedzenie, picie, czasem nawet oddychanie może powodować nieprzyjemne odczucia, o których pacjenci pamiętają przez cały dzień.
Nadwrażliwość może prowadzić do niebezpiecznego zjawiska zamkniętej pułapki:
boli przy myciu – nie myje, nie myje – gromadzi się płytka i kamień, płytka i kamień – odsłanianie szyjek i uciekanie dziąseł, uciekanie dziąseł – większy ból. Dlatego ważne jest leczenie nadwrażliwości. Można to przeprowadzić za pomocą lakierów, zwiększonej fluoryzacji, w ostateczności zamykając kanaliki zębinowe estetycznymi wypełnieniami.